Blockbustersopdracht
Opdracht 231
Probleem: Storms moeder zegt dat het Schilderij 'Met witte rand’ niet door Kandinsky zelf geschilderd is. Mensen geloven haar niet. Nu komt er een rechtszaak.Vraag 1: Door wie is het dan wel geschilderd?
Vraag 2: Hoezo zit Kandinsky’s vingerafdruk niet in het schilderij?
Wat we tot nu toe allemaal ontdekt hebben over Kandinsky en zijn schilderijen:
- 1 Moskou
- 2 Fantasiewereld
- 3 Vrolijke volkskunst
- 4 Ik zie niet wat het is
- 5 Klanken en kleuren
- 6 Naar Duitsland
- 7 Muziek
- 8 De blauwe ruiter
- 9 Sint Joris
- 10 Eerste abstracte schilderij ooit
- 11 Terug naar Rusland
- 12 Bauhaus
- 13 Waar kun je Kandinsky zien?
1 Moskou
Wassily groeide als enig kind op in een gegoede familie. Zijn vader, afkomstig uit Oost-Siberië was theehandelaar. Zijn moeder kwam uit Moskou.
Rusland eind 19e eeuw:
- Tsaar Alexander II aan de macht
- cultuur en economie groeiden en bloeiden
Wassily vijf jaar -> vader nieuwe baan -> gezin Kandinsky verhuisde naar Odessa aan de Zwarte Zee.
2 Fantasie wereld
Kort daarna scheidden zijn ouders. Wassily werd opgevoed door een tante. Ze las hem Russische en Duitse sprookjes voor en organiseerde muziek- en tekenlessen.
Wassily:
- fantasierijk
- gevoelig
- trok zich terug in wereld vol dromen en sprookjes
- zag overal kleuren: fel-sappig-groen, karmijnrood en okergeel
Een van die sprookjes schilderde hij later zo:
3 Vrolijke volkskunst
Toch ging Kandinsky op zijn twintigste niet naar de Kunstacademie, maar rechten studeren. In zijn vrije tijd schilderde hij en bestudeerde hij de kleuren van de natuur.
Zijn studie bracht hem in de stad Wologda. Hier zag hij:
- kleurig beschilderde huizen en meubelen
- boeren in klederdracht
Kandinsky dacht voor het eerst: Het voelt alsof ik zelf in een schilderij rond loop.
4 Ik zie niet wat het is
In 1896 zag Kandinsky dit schilderij van de Franse impressionist Claude Monet. Zie jij wat het is?
Volgens de catalogus moest het een hooiberg voorstellen, maar Kandinsky herkende er niets in. ‘Ik voelde vaag dat het voorwerp in dit schilderij ontbrak.’ Een schilderij dat nergens over leek te gaan? Dat was raar! Want dat bestond nog niet in die tijd.
5 Klanken en kleuren
Ook een opera van Wagner zetten Kandinsky’s wereld op zijn kop. In het Hoftheater in Moskou hoorde hij nieuwe klanken en tegelijkertijd zag hij kleuren. Hier merkte hij voor het eerst dat muziek en schilderkunst met elkaar te maken hebben.
6 Naar Duitsland
Kandinsky 30 jaar -> kunstopleiding -> met zijn eerste vrouw Anja -> München -> een bruisende kunststad in Duitsland.
Kandinsky ontmoette:
- kunstenaars die ook bezig waren met vernieuwingen
- de kunstenares Gabriele Münter
Ze gingen samenwonen en in 1909 kocht Gabriele Münter een huis in het dorpje Murnau. Kandinsky -> beschilderde het interieur met decoraties -> maakte kleurrijke schilderijen van de omgeving.
7 Muziek
1911 -> Kandinsky -> concert met pianostukken van de componist Arnold Schönberg
Hij zag en hoorde scherp klinkend geel in een spitse driehoek. En diep klinkend blauw in een ronde vorm. Toen wist Kandinsky het zeker: kleuren en vormen hebben net zoals muzieknoten een eigen stem.
8 De blauwe ruiter
1911-> Kandinsky en kunstenaar Franz Marc -> richtten de kunstenaarsvereniging De blauwe ruiter (Der Blaue Reiter) op:
- Blauw -> hun lievelingskleur/ hemelse kleur
- Paard -> lievelingsdier van Frans Marc
- Ruiter -> lievelingssprookjesridder van Kandinsky
De kunstenaars van De blauwe ruiter:
- werkten vanuit hun gevoel
- gebruikten veel felle kleuren
- lieten zich inspireren door de natuur en dieren
Een paard kan in hun schilderijen blauw zijn en een boom rood. Hun kleuren zeggen iets over het gevoel dat ze hadden tijdens het schilderijen. Deze kunststroming heet het Expressionisme (expressie = uitdrukking).
9 Sint Joris
In Kandinsky’s schilderijen zie je:
- kleuren
- sprookjes
- Sint Joris: drakendoder/ strijder/ overwinnaar
- steeds meer vormen en kleuren met eigen gevoel/stem
- steeds minder herkenbare voorwerpen
Zie je in dit schilderij ook een Sint Joris met lans? En een draak?
(tip: kijk in het midden en links onder)
10 Eerste abstracte schilderij
Met deze nieuwe manier van schilderen maakte Kandinsky in 1911 het eerste abstracte schilderij ter wereld. (abstract = dat je niet direct ziet wat het voorstelt) De kleuren en vormen vertellen nu het verhaal.
Maar ook andere kunstenaars waren in die tijd bezig met het ontdekken van abstracte kunst. Dus of Kandinsky de abstractie nou echt heeft uitgevonden is niet helemaal zeker. Wie ook de eerste was, een nieuwe stroming in de kunst was ontstaan: de abstracte kunst.
11 Terug naar Rusland
1914 -> Eerste Wereldoorlog -> De blauwe ruiter viel uit elkaar Kandinsky -> verliet zijn vriendin Gabriela Münter -> terug naar Rusland -> werkte in Moskou als professor en docent.
12 Bauhaus
1921 -> verhuisde met zijn tweede vrouw Nina naar Berlijn-> gaf les aan het beroemde Duitse opleidingsinstituut voor kunst en kunstnijverheid Bauhaus.
Zijn schilderijen zagen er toen zo uit:
Toen de Nazi’s Bauhaus in 1933 sloten, verhuisde Kandinsky naar Parijs. Hier stierf hij op 13 december 1944. Hij werd 78 jaar oud.
Dit is Kandinsky’s laatste schilderij:
13 Waar kun je Kandinsky zien?
In Nederland kun je kun je schilderijen van Kandinsky zien in Museum Boijmans Van Beuningen, Gemeentemuseum Den Haag en Van Abbemuseum.
En als je op vakantie gaat: Ook Centre Pompidou in Parijs, Hermitage in Sint Petersburg en Guggenheim Museum in New York hebben schilderijen van Kandinsky in hun collectie.